Bezpieczeństwo kryptowalut oraz ochrona kluczy prywatnych to najważniejsze aspekty, o których powinni pamiętać użytkownicy kryptowalut. W niniejszym poradniku przedstawimy przegląd hardware’owych portfeli kryptowalut, takich jak Trezor i Ledger, a także pokażemy, jak z nich korzystać.

Możesz przejść bezpośrednio do tematu, który cię interesuje:

1. Portfele kryptowalut
2. Przegląd urządzeń
3. Instalacja i aktualizacja Trezor
4. Bezpieczeństwo
5. Tworzenie i przywracanie backupu
6. Kod PIN
7. Konta i adresy
8. Odbieranie kryptowalut
9. Wysyłanie kryptowalut
10. Podsumowanie

Portfele kryptowalut

Portfele kryptowalut to aplikacje lub urządzenia, które umożliwiają bezpieczne przechowywanie kluczy prywatnych i dokonywanie transakcji w kryptowalutach, takich jak bitcoin, ethereum czy litecoin. Dzięki portfelom zyskujesz pełną kontrolę nad kryptowalutami i możesz zarządzać nimi w sposób, który najlepiej odpowiada twoim potrzebom.

Wyróżniamy cztery rodzaje portfeli, które umożliwiają przechowywanie kluczy prywatnych:

• sprzętowe (hardware wallets)
• programowe (software wallets)
• online (web wallets)
• papierowe (paper wallets).

Portfele sprzętowe to rozwiązanie, które zapewnia najwyższy poziom bezpieczeństwa i skutecznie chroni klucze prywatne przed atakami hakerskimi oraz wirusami komputerowymi. Choć ceny takich portfeli zaczynają się od 200 zł, to warto w nie zainwestować, aby mieć pewność, że nasze kryptowaluty są bezpieczne.

Portfele programowe stanowią dobry kompromis pomiędzy bezpieczeństwem a wygodą. To darmowe aplikacje na urządzenia mobilne i komputery. Dzięki portfelom programowym można wysyłać i odbierać kryptowaluty w bardzo prosty sposób. Porównanie programowych portfeli kryptowalut znajdziecie pod linkiem: https://quark.house/2023/04/12/jak-wybrac-i-zalozyc-portfel-kryptowalut-na-smartfonie/

Portfele online to łatwe w użyciu, zamknięte aplikacje prywatnych firm. Niestety, nie dają one możliwości zarządzania kluczami. Dlatego odradzamy przechowywanie kryptowalut na giełdach oraz na zamkniętych portfelach online, na przykład na portfelu w aplikacji Revolut.

Aplikacje do przechowywania kryptowalut na telefonie oraz portfele sprzętowe idą w parze z portfelami papierowymi, na których zapisuje się tzw. seed, czyli frazę odzyskiwania. W punkcie „bezpieczeństwo” dokładnie wyjaśnimy, czym jest i jak działa seed.

Przegląd urządzeń

Przy wyborze urządzeń do przechowywania kryptowalut warto zwrócić uwagę na kilka kluczowych aspektów:

• jaką popularnością cieszy się urządzenie
• czy oprogramowanie aplikacji jest otwartoźródłowe, czy jest to zamknięty kod
• kto tworzy urządzenie, czy oprogramowanie jest rozwijane i aktualizowane na bieżąco
• jakie kryptowaluty i tokeny są obsługiwane
• czy urządzenie ma dodatkowe funkcje, takie jak menedżer haseł i czy jest możliwość użycia przy dwuskładnikowym uwierzytelnianiu
• czy aplikacja jest kompatybilna z portfelami sprzętowymi.

Zapraszamy do zapoznania się z listą najpopularniejszych sprzętowych portfeli kryptowalut, które zapewniają najwyższy poziom bezpieczeństwa i pozwalają na swobodne przechowywanie twoich kryptowalut. Dzięki nim możesz mieć pewność, że twoje środki są zabezpieczone przed atakami hakerskimi i innymi zagrożeniami. Wybierz odpowiedni dla siebie portfel i ciesz się spokojem, który daje ci pewność, że twoje kryptowaluty są zawsze pod twoją kontrolą.

Nr	Nazwa portfela	Cena	Obsługiwane kryptowaluty	Dodatkowe informacje	Strona
1	Trezor	69 – 219 USD	1289 (Model One), 1456 (Model T)	Otwartoźródłowe oprogramowanie, dwa modele (One, Model T)	https://trezor.io/
2	Ledger	356 – 1304 PLN	5000+	Trzy modele (Starx, Nano S, Nano X)	https://www.ledger.com/
3	KeepKey	49 USD	40+	Otwartoźródłowe oprogramowanie, zintegrowany z Shapeshift	https://www.keepkey.com/
4	BitBox02	139 USD	Bitcoin, Litecoin, Cardano, Ethereum, Chainlink, BAT i tokeny ERC20	Otwartoźródłowe oprogramowanie, dwa modele (Bitcoin, Multi)	https://shiftcrypto.ch/
5	CoolWallet	99 – 149 USD	10,000+ / 12,000+ (12-27 blockchainów)	Bezprzewodowy (Bluetooth), cienki design, dwa modele (CoolWallet S, CoolWallet Pro)	https://www.coolwallet.io/
6	Ellipal Titan	79 – 139 USD	1000+	Otwartoźródłowe oprogramowanie, 2FA, dwa modele (domyślny i mini)	https://www.ellipal.com/
7	Coldcard	147.94 USD	Bitcoin	Otwartoźródłowe oprogramowanie	https://coldcard.com/
8	OPOLO Cosmos	198 EUR	129 coinów i 280,263 tokenów	Otwartoźródłowe oprogramowanie	https://www.opolo.io/
9	SecuX	69 – 199 USD	1000+	Bezprzewodowy, cztery modele	https://secuxtech.com

Najbardziej znane portfele kryptowalut to Trezor i Ledger. Trezor oferuje dwa modele: One i Model T, a Ledger trzy: Starx, Nano S oraz Nano X. Modele różnią się przede wszystkim wygodą użytkowania, pamięcią oraz obsługiwanymi blockchainami. Zarówno Trezor, jak i Ledger mogą zostać użyte jako menedżer haseł oraz urządzenie 2FA.

Instalacja i aktualizacja Trezor

W miarę publikowania nowych aktualizacji aplikacja będzie prosić o instalację nowszej wersji oprogramowania. Uwaga! Aktualizacja oprogramowania może wymazać klucze z pamięci urządzenia, dlatego przed przystąpieniem do aktualizacji upewnij się, że masz zapisane słowa odzyskiwania (seed).

Podczas aktualizacji program poprosi cię o podłączenie urządzenia w trybie bootloader. W tym celu, przy podłączaniu Trezora do portu USB, należy przytrzymać jeden lub oba przyciski w modelu One albo przesuwać palcem po ekranie w modelu T. Postępuj zgodnie z instrukcjami i zatwierdź operację na urządzeniu.

Nadszedł czas na założenie lub przywrócenie portfela. W tym celu urządzenie wygeneruje tzw. seed (słowa odzyskiwania).

Bezpieczeństwo

Seed, czyli słowa lub fraza odzyskiwania, to unikalna sekwencja 12, 18 lub 24 słów w języku angielskim, która jest generowana podczas tworzenia portfela kryptowalut. Użytkownik nie ma wpływu na to, jakie słowa zostaną wygenerowane.

Seed jest bezpośrednio powiązany z kluczem prywatnym portfela i służy jako narzędzie do odzyskiwania dostępu do środków znajdujących się na adresach z nim związanych.

Seed jest tworzony na podstawie standardu BIP39, który przekształca słowa ze standardowego słownika w klucze prywatne. Seed pełni rolę kopii zapasowej i zabezpiecza przed utratą dostępu do portfela, na przykład w przypadku awarii urządzenia, na którym jest zainstalowany portfel.

Niektórzy użytkownicy obawiają się, że ktoś może odgadnąć słowa składające się na ich portfel. Warto jednak zaznaczyć, że frazy początkowe generowane przez portfele, które są zgodne z najnowszymi standardami Bitcoin, pochodzą z listy 2048 unikalnych słów ustanowionych w ramach Bitcoin Improvement Proposal 39 lub BIP39 (https://github.com/bitcoin/bips/blob/master/bip-0039/english.txt). Każde słowo reprezentuje zakres bitów w długiej losowej liczbie, która jest twoim ziarnem.

Słowa muszą być zapisane w odpowiedniej kolejności, a liczba możliwych kombinacji jest tak duża, że brutalne ataki będą nieopłacalne tak długo, jak komputery będą składać z czegoś innego niż materia i zajmować coś innego niż przestrzeń. Niemalże niemożliwe jest wygenerowanie dwóch takich samych portfeli.

Tworzenie i przywracanie backupu

Po zainstalowaniu albo aktualizacji oprogramowania możesz utworzyć nowy portfel albo przywrócić portfel, do którego masz zapisaną frazę odzyskiwania.

Następnie urządzenie wyświetli seed. Aby zabezpieczyć seed, należy zapisywać go wyłącznie długopisem na papierze i przechowywać w bezpiecznym miejscu, niedostępnym dla innych osób. Nie powinno się robić zrzutów ekranu ani zapisywać frazy na komputerze, ponieważ wtedy można stracić swoje oszczędności za sprawą wirusa komputerowego albo ataku hakerskiego.

Ważne jest, aby pamiętać o odpowiedzialności i zachowaniu ostrożności w świecie kryptowalut. Seed do portfela kryptowalut jest kluczowy dla bezpieczeństwa twoich środków, dlatego nie powinno się udostępniać go nikomu. W przypadku utraty seeda dostęp do portfela staje się niemożliwy, a twoje inwestycje zostaną utracone.

Możesz pobrać i wydrukować bezpłatny wzór papierowego portfela:

[LINK DO PDF]

Kiedy już zapiszesz wszystkie 24 słowa, aplikacja jeszcze raz wyświetli wszystkie słowa i poprosi o sprawdzenie, czy dobrze wszystko zapisałeś. Gratulacje! Backup został utworzony. Pamiętaj, że jeśli stracisz słowa odzyskiwania, to bezpowrotnie stracisz dostęp do swoich oszczędności. Zawsze możesz ponownie sprawdzić, czy dobrze zapisałeś frazę kluczową, wchodząc w ustawienia urządzenia w aplikacji Trezor Suite.

Po zapisaniu wszystkich 24 słów aplikacja ponownie wyświetli je i poprosi o sprawdzenie, czy wszystko zostało prawidłowo zapisane. Gratulacje! Twój backup został utworzony. Pamiętaj, że brak seeda oznacza bezpowrotną utratę dostępu do twoich oszczędności.

Dlatego warto zapisać słowa odzyskiwania w kilku kopiach, zalaminować, schować w kopercie i zdeponować kopie w skrytkach bankowych, zamurować w ścianie albo dopisać do testamentu. Odradzamy tatuowanie seedu, ponieważ ktoś mógłby zobaczyć tatuaż i wykorzystać to, by przywłaszczyć sobie twoje oszczędności. Ciekawym pomysłem na bezpieczne utajnienie seedu może być zakodowanie go w swojej pamięci, jednak odradzamy tę metodę, ponieważ łatwo można zapomnieć brzmienie tych słów, a w razie nieszczęśliwego wypadku bliscy nie będą mieli dostępu do twoich oszczędności.

Jeśli nie wierzysz w trwałość papieru lub masz duże zasoby kryptowalut, to rekomendujemy skorzystanie z dedykowanych produktów, takich jak cryptosteel – wykonany ze stali nierdzewnej, odporny na wysokie temperatury i niekorzystne warunki atmosferyczne.

Jeśli masz dzieci i dbasz o ich wiedzę ekonomiczną oraz technologiczną, to tego typu portfel doskonale sprawdzi się jako zakopany w ziemi skarb. Można zrobić do niego mapę z wyzwaniami i uczyć dzieci poprzez zabawę.

Kod PIN

Podczas konfiguracji nowego urządzenia, w kolejnym etapie, zostaniesz poproszony o utworzenie kodu PIN. Kod PIN jest niezbędny podczas logowania do aplikacji Trezor Suite oraz autoryzacji transakcji.

W przypadku modelu T kod PIN składa się z cyfr od 0 do 9 i wprowadza się go za pomocą ekranu dotykowego. Natomiast w modelu One urządzenie wyświetla cyfry od 0 do 9, a użytkownik wybiera odpowiednie pola na ekranie komputera. Cyfry zawsze wyświetlane są w losowej kolejności. Kod PIN może składać się z maksymalnie 50 cyfr.

Kod PIN można zmienić w ustawieniach aplikacji Trezor Suite. Istnieje również możliwość ustawienia hasła, które zaszyfruje seed. Dzięki temu zostanie utworzony ukryty portfel. Każdy ukryty portfel może posiadać indywidualne hasło, którego nie można zmienić ani odzyskać w razie jego utraty lub zapomnienia.

Konta i adresy

W ostatniej części konfiguracji urządzenie poprosi o wybranie blockchainów, z których zamierzasz korzystać. Tworzenie nowych kont będzie możliwe w dowolnym momencie.

Możesz tworzyć praktycznie nieograniczoną ilość nowych adresów i kont.

W poniżej zaprezentowanym przykładzie dodamy do portfela kryptowalutę bitcoin.

Podczas tworzenia konta zostaniesz poproszony o wybór rodzaju konta.

W przypadku bitcoina wyróżniamy cztery typy adresów:

1. Domyślne adresy (SegWit) zaczynają się od „bc1…” i są najbardziej wydajnym formatem adresu. Nie są jeszcze w pełni kompatybilne ze wszystkimi rodzajami usług i portfeli. Warto jednak korzystać z nich wszędzie tam, gdzie jest to możliwe.
2. Adresy Taproot zaczynają się od „bc1p…”. Taproot jest technicznie ulepszoną wersją Segwit, a jego adresy są kodowane przy użyciu zmodyfikowanej wersji bech32, znanej jako bech32m. Adresy Taproot pozwalają na bardziej wydajne transakcje przy niższych opłatach i lepszej prywatności w miarę wzrostu adopcji.
3. Adresy zgodności (Legacy SegWit) zaczynają się od „3…” i mają dobrą wydajność. Są kompatybilne z praktycznie wszystkimi usługami i portfelami. Używaj tego typu adresów, jeśli nie możesz zastosować domyślnego adresu.
4. Starsze adresy (Legacy) zaczynają się od „1…”, są najmniej wydajne ponieważ nie korzystają z ulepszeń SegWit. Jednak nadal znajdują zastosowanie wśród użytkowników.

Odbieranie kryptowalut

Aby odebrać kryptowalutę, wystarczy zaznaczyć konto, które cię interesuje, a następnie kliknąć „Receive” (Odbierz).

Po kliknięciu w „Show full address” (Pokaż cały adres) urządzenie może poprosić o podanie kodu PIN. Następnie na ekranie pojawi się adres i kod QR. Aby upewnić się, że adres na ekranie jest prawidłowy i nie został zmieniony przez hakerów, należy porównać go z adresem wyświetlonym na ekranie urządzenia i zatwierdzić.

Wysyłanie kryptowalut

Po wybraniu konta i kliknięciu przycisku „Send” (Wyślij) pojawi się okno, w którym należy wprowadzić dane do transakcji.

Po wpisaniu adresu można ustawić ilość kryptowaluty do wysłania lub jej wartość w walucie fiat. Można również wysłać wszystkie środki. Portfel pozwala także na przesłanie kryptowaluty na wiele różnych adresów w ramach jednej transakcji.

Przed wysłaniem transakcji aplikacja poprosi o wybór priorytetu. Opłaty transakcyjne są wyliczane automatycznie na podstawie średnich opłat i obciążenia sieci. Użytkownik może określić, ile chce zapłacić za transakcję.

• Wybór opcji „Low” spowoduje dodanie minimalnej opłaty. W tym przypadku potwierdzenie transakcji może trwać wyjątkowo długo.
• Opcja „Normal” pozwala na dodanie optymalnej opłaty, a potwierdzenie takiej transakcji może zająć około godziny.
• Wybór opcji „High” wiąże się z dodaniem najwyższej opłaty, dzięki czemu transakcja może zostać potwierdzona już po około 10 minutach.
• Opcja „Custom” umożliwia samodzielne określenie wartości opłaty na jeden bajt danych transakcyjnych i jest dedykowana zaawansowanym użytkownikom.

Następnie w ramach potwierdzenia urządzenie wyświetli podsumowanie z ilością wysyłanych kryptowalut i adresem docelowym. Należy sprawdzić, czy adres na ekranie jest zgodny z adresem na urządzeniu i potwierdzić.

Po potwierdzeniu operacji na urządzeniu konieczne jest kliknięcie przycisku „Send” (Wyślij) na komputerze, aby transakcja została wysłana do sieci.

Status transakcji w sieci można śledzić w eksploratorze bloków. W przypadku bitcoina Trezor udostępnia własny eksplorer bloków pod adresem https://btc1.trezor.io/, natomiast w przypadku ethereum jest to https://etherscan.io/.

Podsumowanie

Portfele sprzętowe zapewniają najlepszą ochronę twoich kluczy. Dzięki nim możesz czuć się bezpiecznie, nawet jeśli twój komputer jest zawirusowany lub zhakowany. Do wyboru jest wiele urządzeń, z których najpopularniejsze to Trezor i Ledger. Przed rozpoczęciem korzystania z portfela bezwzględnie należy wykonać kopię zapasową słów odzyskiwania (seed). Bez tego w przypadku utraty urządzenia traci się możliwość odzyskania kryptowalut z danego portfela. Frazę kluczową należy przechowywać w bezpiecznym i poufnym miejscu. Samo wysyłanie i odbieranie kryptowalut jest bardzo proste.

Trezor daje możliwość zakupu i sprzedaży kryptowalut, jednak kursy i prowizje bywają bardzo niekorzystne. Dlatego zapraszamy do stacjonarnego kantoru kryptowalut Quark, gdzie możesz kupić i sprzedać kryptowaluty za gotówkę, bez konieczności zakładania konta i weryfikacji. Jeśli potrzebujesz pomocy przy założeniu i skonfigurowaniu portfela, nasi eksperci pomogą ci bez dodatkowych opłat.